Την πρώτη ημέρα του νέου έτους η οικογένεια μοιράζεται τη βασιλόπιτα με το τυχερό φλουρί. Η βασιλοπιτα συνδυάζει τη θεϊκή δύναμη του άρτου με την ειδική για την ημέρα διακόσμηση ενώ το κόψιμό της είναι ολόκληρη ιεροτελεστία, που πραγματοποιείται από το νοικοκύρη του σπιτιού. Ο τυχερός της χρονιάς βρίσκει το φλουρί στο κομμάτι του.
Το κύριο φαγητό της ημέρας διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Στο Βασιλίτσι Πυλίας είναι ταγιαπράκια, τα οποία είναι φτιαγμένα με λάχανο, χοιρινό κρέας και πλιγούρι/μπλογούρι. Σε άλλα σημεία της Μεσσηνίας όπως στη Μεθώνη, στην Κορώνη και σε χωριά της Μεσσηνιακής Μάνης, βάζουν ψητό κατσίκι ή γουρούνι στο φούρνο με πατάτες. Στο χωριό Δεσύλλας το παραδοσιακό γεύμα ήταν κόκορας με χυλοπίτες. Στην Κορώνη το πρώτο πιάτο φαγητό το έδιναν σε φτωχούς, για να συγχωρεθούν οι πεθαμένοι.

Τα Θεοφάνια είναι μεγάλη ετήσια χριστιανική εορτή της ανάμνησης της Βάπτισης του Ιησού Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό από τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή.Το φαγητό των Θεοφανίων είναι το χοιρινό με λάχανο ή χόρτα. Επίσης, αυτή την ημέρα ραντίζουν με αγιασμό από την εκκλησία τα σφραγισμένα με ρετσίνι ή γύψο βαρέλια, τα ανοίγουν και γίνεται η πρώτη δοκιμή του νέου κρασιού.

Ο Άγιος Τρύφων θεωρείται προστάτης της βλάστησης, των κηπευτικών, της γεωργικής ευκαρπίας και των αγρών. Επίσης, είναι φύλακας της αμπελουργικής πολυκαρπίας και των αμπελιών, ενώ πολλές φορές απεικονίζεται με ένα σταφύλι.
Προς τιμήν του Αγίου, τη συγκεκριμένη ημέρα δεν γίνονται καθόλου γεωργικές εργασίες στη Σαϊδόνα της Μεσσηνιακής Μάνης και στο Νερόμυλο της Πυλίας. Επίσης, απαγορεύεται το κλάδεμα των αμπελιών. Την ημέρα αυτή πολλοί κηπουροί και αμπελουργοί κάνουν στην εκκλησία αγιασμό και αρτοκλασία με κόλλυβα.

Τα Ψυχοσάββατα είναι ημέρες αφιερωμένες στους νεκρούς, δηλαδή τα δύο Σάββατα των εβδομάδων Κρεατινής και Τυρινής, καθώς και της πρώτης εβδομάδας της Σαρακοστής. Από την Παρασκευή η νοικοκυρά ζυμώνει λειτουργίες, δηλαδή ψωμί με τύπωμα από το σφραγίδι και βράζει σιτάρι για να φτιάξει κόλλυβα. Το Σάββατο το πρωί οι πιστοί πάνε στην εκκλησία μαζί με τις λειτουργίες και τα ονόματα των νεκρών για να τα μνημονεύσει ο παπάς και μοιράζουν κόλλυβα στον κόσμο.
Στο χωριό Μαρίνα της Οιχαλίας το βράδυ της Παρασκευής τα παιδιά του χωριού μαζεύονταν σε φιλικά σπίτια για να φάνε ψυχούδια, δηλαδή πολύ μικρά ψωμάκια με διάμετρο ίση με το σφραγίδι της νοικοκυράς. Μαζί με τα ψυχούδια τα παιδιά έτρωγαν τυρί φέτα, συκοκάρυδα, αμύγδαλα και λαλάγγια, που τους πρόσφερε η οικοδέσποινα.

Το Τριώδιο διαρκεί τρεις εβδομάδες. Η πρώτη εβδομάδα ονομάζεται Aπολυτή ή Aμολυτή. Την εβδομάδα αυτή κάθε σπίτι πρέπει να ματώσει, δηλαδή να σφάξει κάτι. Στην Πελοπόννησο συνηθιζόταν να σφάζουν τους χοίρους που έθρεφαν για αυτό το σκοπό. Το σφάξιμο του χοίρου ήταν ολόκληρη τελετουργία, στην οποία συμμετείχε όλο το χωριό. Στο χωριό ‘Κωνσταντίνοι’ όπως και σε διάφορα χωριά της Πυλίας, το σφάξιμο των χοίρων γινόταν από Δευτέρα έως Πέμπτη, ενώ αμέσως μετά τη σφαγή, ο σφαγέας έβγαζε την καρωτίδα (καρούντζο) και την πέταγε στη θράκα για να ψηθεί. Αυτός ήταν ο πρώτος μεζές με τον οποίο έπιναν ένα ποτήρι κρασί και εύχονταν «καλοφάγωτο». Από το χοίρο έφτιαχναν λουκάνικα, παστό και οματιά. Τέλος έφτιαχναν και τις γνωστές τσιγαρίδες. Η δεύτερη εβδομάδα λέγεται Κρεατινή. Τη βδομάδα αυτή είναι η Τσικνοπέμπτη, δηλαδή η ημέρα που φτωχοί και πλούσιοι τσικνίζουν ψήνοντας κρέας, όπως φέρτσες (λίπη χοιρινού), ψαχνό κρέας και λουκάνικα. Το σφάξιμο των χοίρων συνεχίζεται στα υπόλοιπα χωριά της Μεσσηνίας. Η τρίτη εβδομάδα λέγεται Τυρινή ή Τυροφάγου γιατί το κύριο συστατικό των πιάτων είναι το τυρί. Παράλληλα λέγεται και Μακαρονού, λόγω της κατανάλωσης πολλών μακαρονιών.

Η Καθαρά Δευτέρα είναι η έναρξη της πρώτης εβδομάδας της Μεγάλης Σαρακοστής. Ονομάζεται Καθαρή γιατί αυτή την ημέρα οι νοικοκυρές πλένουν τα μαγειρικά σκεύη από τα λίπη και ξεκινά η νηστεία σαράντα ημερών πριν το Ορθόδοξο Πάσχα.
Την παραμονή, σύμφωνα με την παράδοση, η οικογένεια έβαζε αυγά στη φωτιά, ένα για κάθε μέλος της. Όταν κάποιο αυγό ράγιζε, πίστευαν ότι το αντίστοιχο μέλος της οικογένειας θα είχε μία δύσκολη χρονιά. Όταν παρέμενε γερό, ήταν σημάδι καλής τύχης και υγείας.
Την Καθαρά Δευτέρα, στις περισσότερες περιοχές της Μεσσηνίας τρώγονται συγκεκριμένα φαγητά όπως χαλβάς, διαφόρων ειδών τουρσιά, ξηροί καρποί,λουκούμια, γλυκά του κουταλιού και λαγάνες. Στο Βασιλίτσι Πυλίας και στη Μερόπη Μεσσηνίας τρώνε διάφορα πράσινα χόρτα, σκόρδα χλωρά, κρεμμύδια, μαρούλια,ελιές, ρεβίθια και λούπινα.
Στην εξοχή γίνονται τα κούλουμα, δηλαδή ο υπαίθριος πανηγυρισμός της ημέρας.

Στην Μερόπη Μεσσηνίας, στη Μεσσηνιακή Μάνη και σε άλλες περιοχές της Μεσσηνίας, την ημέρα του Αγίου Πολυκάρπου κλάδευαν τα κλήματα για να παράγουν πολύ καρπό (πολύ+καρπός). Αν δεν τα κλάδευαν τα μονοβεργιάζανε, δηλαδή έκοβαν έστω μια βέργα.

Μια από τις πιο δημοφιλείς γιορτές της Σαρακοστής είναι των Αγίων Θεοδώρων, που γιορτάζεται το πρώτο Σάββατο της Σαρακοστής και ανήκει στα Ψυχοσάββατα. Αυτή την ημέρα γίνονται οι συνηθισμένες προσφορές κολλύβων στους νεκρούς. Σε μερικούς τόπους, όπως στην περιοχή της Κορώνης, κάνουν σπανακόπιτες ή κολοκυθόπιτες σε όλα τα σπίτια.

Πενήντα ημέρες μετά το Πάσχα γιορτάζεται το Σάββατο της Πεντηκοστής ή Ψυχοσάββατο του Μάη ή Γονατιστή.
Στον Αυλώνα Τριφυλίας υπάρχει ένα έθιμο, που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα, το οποίο ονομάζεται Γιορτή Τ’ Αρουσαλιού. Συνδυάζοντας τη χριστιανική Ανάσταση με τις παλιές δοξασίες περί της προσωρινής επανόδου των ψυχών στον επάνω κόσμο, η παράδοση θέλει τις ψυχές να έρχονται κοντά μας τη μέρα της Ανάστασης και να παραμένουν μέχρι την Πεντηκοστή. Την ημέρα εκείνη οι κάτοικοι της περιοχής πηγαίνουν στο νεκροταφείο και σε μορφή γιορτής κάνουν ένα αποχαιρετιστήριο γεύμα πάνω στα μνήματα με κρέας, ψωμί, τυρί και πίτες.

Την ημέρα αυτή απαγορεύονται όλες οι γεωργικές εργασίες, αλλιώς, σύμφωνα με την παράδοση, η Παναγία θα κάψει τα στάχυα από τα αλώνια.

Η Γιορτή της Αγκινάρας πραγματοποιείται στα μέσα Ιουλίου στην κεντρική πλατεία της Μικρομάνης Μεσσηνίας κάθε χρόνο από το 1986. Διοργανώνεται από τον τοπικό Πολιτιστικό και Εξωραϊστικό Σύλλογο, υπό την αιγίδα του Δήμου Καλαμάτας. Το μεράκι των γυναικών της Μικρομάνης για την εκδήλωση παρέχει στους επισκέπτες την ευκαιρία να δοκιμάσουν τοπικά γευστικά εδέσματα με βάση την αγκινάρα, ένα από τα βασικότερα τοπικά αγροτικά προϊόντα της περιοχής.

Η Γιορτή της Σαρδέλας πραγματοποιείται στον Άγιο Νικόλαο της μεσσηνιακής Μάνης. Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στο λιμάνι του Αγ. Νικολάου και περιλαμβάνουν ψήσιμο σαρδέλας και παραδοσιακό γλέντι,. Η γιορτή διοργανώνεται από τοπικούς πολιτιστικούς και επαγγελματικούς συλλόγους, στο πλαίσιο των καλοκαιρινών πολιτιστικών εκδηλώσεων, με σκοπό την ανάδειξη και διατήρηση των παλαιότερων εθίμων του τόπου.

Η Εκκλησία γιορτάζει τη Μεταμόρφωση του Χριστού σε φως στο όρος Θαβώρ, μπροστά στα μάτια των αγαπημένων του μαθητών. Η νηστεία του Δεκαπενταύγουστου επιτρέπει τα ψαρικά τη συγκεκριμένη ημέρα με κύρια πιάτα τη τσιλαδιά και το βακαλάο σαβόρι. Στο Βασιλίτσι Πυλίας οι κάτοικοι εναπόθεταν στην Ωραία Πύλη της εκκλησίας μια κόφαμε σταφύλια για να τα ευλογήσει ο ιερέας. Ύστερα, έτρωγαν τα αγιασμένα σταφύλια πριν από όποιο άλλο φαγητό. Το έθιμο αυτό έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα.

Στις 27 Αυγούστου εορτάζεται η εορτή του Αγίου Φανουρίου. Επικρατεί η πίστη, ότι όταν χάνουμε ένα αντικείμενο επικαλούμαστε τη βοήθεια του Αγίου και αυτός μας το φανερώνει, τάζοντας μία φανουρόπιτα ως ένδειξη ευγνωμοσύνης.

Η Γιορτή του Βακαλάου πραγματοποιείται κάθε χρόνο στο χωριό Σπηλιά του Δήμου Κυπαρισσίας, στον χώρο της Βρύσης του Σκανδάλη. Στην εκδήλωση οι κάτοικοι προσφέρουν δωρεάν άφθονο μπακαλιάρο και κρασί στους επισκέπτες, προκειμένου να προβάλουν το προϊόν τους.

Η Γιορτή του Κολοκυθιού στη Πελεκανάδα Μεσσηνίας διοργανώνεται από τον τοπικό Σύλλογο Γυναικών. Στη γιορτή προβάλλεται το μεσσηνιακό κολοκύθι και ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να δοκιμάσει πλήθος εδεσμάτων και παραδοσιακών συνταγών. Παράλληλα, η γιορτή πλαισιώνεται από ημερίδα, η οποία έχει σκοπό να εστιάσει στην ορθολογική διαχείριση της καλλιέργειας του κολοκυθιού, τη συμβολή του στη μεσογειακή διατροφή και στη μεσσηνιακή γαστρονομία.

Η Γιορτή του Κρασιού είναι μια εκδήλωση-θεσμός που πραγματοποιείται κάθε χρόνο σε αρκετές περιοχές της Μεσσηνίας. Η γιορτή έχει σκοπό να φέρει τους επισκέπτες κοντά στο τοπικό παραδοσιακό κρασί, τονίζοντας την ιδιαιτερότητα της γεύσης και την καλή ποιότητα του.
Μεγάλη απήχηση έχουν οι εκδηλώσεις στην Χώρα του Δήμου Νέστορος, οι οποίες πραγματοποιούνται στα πλαίσια των πολιτιστικών εκδηλώσεων ‘Νεστόρεια΄, κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου. Επίσης, το κρασί γιορτάζεται στο Περδικονέρι του Δήμου Κυπαρισσίας και στο Πετρίτσι του Δήμου Βουφράδοςστις 10 Αυγούστου κάθε χρόνο. Δωρεάν κρασίπροσφέρεται από τους τοπικούς παραγωγούς και μεζέδες από τις νοικοκυρές,με βάση τη μεσσηνιακή διατροφή. Οι εκδηλώσεις έχουν εορταστικό χαρακτήρα με τη συνοδεία ορχήστρας και παραδοσιακό γλέντι.

Η Γιορτή της Ρίγανης πραγματοποιείται κάθε χρόνο στα μέσα Αυγούστου στο γραφικό χωριό Στασιό του Δήμου Κυπαρισσίας που είναι γνωστό για το ελαιόλαδο, το κρασί και τη ρίγανη, που υπάρχει άφθονη στην περιοχή. Στη γιορτή προσφέρεται δωρεάν κοτόπουλο με ρίγανη, ριγανοκεφτέδεςκαι η παραδοσιακή ριγανάδα, η οποία αποτελείται από παξιμάδι με ρίγανη, τομάτα και φέτα βουτηγμένη στη λάδι.

Η Γιορτή της σαρδέλας πραγματοποιείται στο ψαροχώρι Μαραθόπολη Μεσσηνίας από τον τοπικό Σύλλογο Γυναικών και τον Δήμο Τριφυλίας με σκοπό την προβολή του προϊόντος. Στην γιορτή προσφέρεται καλοψημένη σαρδέλα, η οποία συνοδεύεται με ψωμί, σαλάτα και κρασί.

Η Γιορτή της Πατάτας διοργανώνεται κάθε χρόνο από το 1984 στα τέλη του Αυγούστου στην κεντρική πλατεία του χωριού Αλαγονία από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αλαγονίων. Η γιορτή έχει απώτερο σκοπό να ενισχύσει τη λειτουργία του κέντρου πατατοσπόρου, το οποίο δημιουργήθηκε το 1973 στην Αλαγονία και προμήθευε τις πεδινές περιοχές της Μεσσηνίας. Τα τελευταία χρόνια, στα τέλη Ιουλίου, η Γιορτή της Πατάτας διοργανώνεται και στη Μεσσήνη Μεσσηνίας από το Σύλλογο Γυναικών Μεσσήνης και Περιχώρων και το Δήμο Μεσσήνης.
Η παρασκευή της πατάτας γίνεται στο χώρο της πλατείας με φωτιές και ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει την προετοιμασία. Γυναίκες του χωριού μαγειρεύουν πατάτεςμε διάφορους τρόπους (ψητές, βραστές, πατάτα σκορδαλιά, πατάτα πουρέ, πατάτα με βακαλάοκ.α.) και τις προσφέρουν δωρεάν στους επισκέπτες. Αφού όλοι γευτούν τις πατάτες, ακολουθεί γλέντι με δημοτική μουσική και τοπικά τραγούδια.

Η σημαντικότερη γιορτή του Σεπτεμβρίου είναι του Τιμίου Σταυρού. Την ημέρα αυτή στις εκκλησίες μοιράζουν βασιλικό, διότι σύμφωνα με την παράδοση στο σημείο όπου η Αγία Ελένη βρήκε τον Τίμιο Σταυρό φύτρωσε βασιλικός. Με τον βασιλικό και τον αγιασμό της ημέρας οι γυναίκες φτιάχνουν το νέο προζύμι. Αφού φτιάξουν το ζυμάρι βάζουν πάνω ένα κλωνάρι βασιλικού και το αφήνουν μέχρι την επόμενη μέρα. Το πρώτο ψωμί που θα ζυμώσουν θα το κάνουν λειτουργιά με τοσφραγίδι τους και θα το μοιράσουν στην εκκλησία. Το έθιμο αυτό εφαρμόζεται σε πολλές περιοχές της Μεσσηνίας, όπως στη Μεσσηνιακή Μάνη, στην Κορώνη και στο Δεσύλλα. Στη περιοχή της Μεσσηνιακής Μάνης, και ιδιαίτερα στην Αβία, οι κάτοικοι στέλνουν στην εκκλησία ένα μείγμα από όλα τα είδη σπόρων (πολυσπόριον), για να λειτουργηθούν και να ευλογηθούν.

Η Γιορτή του Κάστανου πραγματοποιείται κάθε χρόνο στο χωριό Αμπελιώνα, κοντά στον ποταμό Νέδα με πρωτοβουλία του Συλλόγου Απελιώνα, τοπικών παραγόντων και του Δήμου Οιχαλίας. Στην γιορτή προσφέρονται δωρεάν ψητά κάστανα, πλούσιο φαγητό και κρασί, με σκοπό την προβολή και προώθηση του τοπικού προϊόντος. Τα τελευταία χρόνια, η γιορτή πραγματοποιείται και στον οικισμό Καστάνια της Δυτικής Μάνης, περίπου τη δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου, από το Σύλλογο Καστανιωτών «Η Κοίμησης της Θεοτόκου». Προσφέρονται τοπικά προϊόντα και φαγητά όπως γουρουνοπούλα (γουρνοπούλα), φασολάδα, παραδοσιακό ψωμί, κρασί, τσίπουρο και ψητά κάστανα.

Πρόκειται για την τελευταία ημέρα, που τρώμε κρέας, αποκρεύουμε, πριν την έναρξη της νηστείας των Χριστουγέννων. Σύμφωνα με τη θρησκευτική ιστορία, ο Άγιος Φίλιππος έσφαξε το βόδι του για να ταϊσει την οικογένειά του, μην έχοντας άλλο φαγητό. Όταν τον ρώτησαν πώς θα πορευτεί η οικογένειά του, ο Άγιος Φίλιππος επικαλέστηκε τη βοήθεια του Θεού. Την επόμενη ημέρα, βρήκε το βόδι, που είχε σφάξει ζωντανό στο στάβλο.

Εορτάζεται στις 26 Νοεμβρίου και ήταν προστάτης των νηπίων. Για το λόγο αυτό σε πολλά μέρη της Μεσσηνίας οι νοικοκυρές φτιαχτούν κουλουράκια σε σχήμα παιδιού.

Το χριστουγεννιάτικο τραπέζι είχε μια ιερότητα επιβάλλοντας στους νοικοκυραίους να θυμηθούν τους φτωχούς. Για αυτό, το πρώτο κομμάτι από το τσουρέκι το έδιναν σε έναν ζητιάνο.
Το βασικό ψωμί για τις ημέρες των Χριστουγέννων είναι το Χριστόψωμο και και οι Χριστοκουλούρες. Πρόκειται για ψωμί ειδικά ζυμωμένο και γεμάτο συμβολισμούς σχετικούς με συμβολικές ιδιότητες της βασιλόπιτας. Το Χριστόψωμο ταυτίζεται με το πρόσφορο της ημέρας, γιατί κοσμείται με σταυρό και αποτυπωμένη σφραγίδα στο κέντρο. Στις τέσσερεις άκρες του καρβελιού έχει από ένα καρύδι και στην υπόλοιπη επιφάνεια αμύγδαλα και σουσάμι. Ανήμερα τα Χριστούγεννα, προσφέρονταν οι Χριστοκουλούρεςστους βαπτιστικούς και τις βαπτιστικές, στους συγγενείς, στους γείτονες και στους κουμπάρους. Όσες νοικοκυρές διέθεταν κι άλλα γλυκά, πρόσθεταν δίπλες, κουραμπιέδες και μελομακάρονα. Μια μικρή Χριστοκουλούρα την κρεμούσαν στο εικονοστάσι και διατηρείτο μέχρι τα επόμενα Χριστούγεννα. Τα ξημερώματα των Χριστουγέννων έφτιαχναν και ταλαλάγγια. Το πρώτο λαλάγγι είχε το σχήμα του σταυρού και το έβαζαν στα εικονίσματα του σπιτιού ενώ τα υπόλοιπα τα χάριζαν σε γείτονες ή σε πιο φτωχούς ανθρώπους ως ένδειξη αγάπης.
Στα περισσότερα χριστουγεννιάτικα γεύματα στη Μεσσηνία κύριο κρέας είναι το χοιρινό μαγειρεμένο με λαχανικά (χοιρινό φρικασέ με σέλινο) και πιο σπάνιο το κατσικάκι (κατσικάκι φρικασέ με άγρια χόρτα). Τα χριστουγεννιάτικα γλυκά ήταν οικουραμπιέδες και τα μελομακάρονα. Στο χωριό Δεσύλλα έφτιαχναν και μπακλαβά.
Στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι ακόμη και τα ψίχουλα και τα απορρίμματα του τραπεζιού θεωρούνταν ιερά. Για αυτό, τα συγκέντρωναν σε μια σακούλα για να τα σκορπίσουν στα κτήματά τους για να βοηθήσουν στην καρποφορία των δέντρων (λεμονιές, πορτοκαλιές, μηλιές).